Кенжеғалиев Арнұр - жас зерттеуші, PhD докторанты

Абай университетінің Жаратылыстану және география институтының докторанты Арнұр Мирамұлы Кенжеғалиевтің зерттеулерімен таныстырғымыз келеді. Студенттік жылдары ол жартылай қанатты зерттеумен айналысып, «Сайрам-Өгем МҰТП жартылай қаттықанаттылары (Heteroptera) (фауна, биология, экология және шаруашылық маңызы)» тақырыбымен дипломдық жұмысын қорғады, мамандығы 03.00.09 - энтомология.

Дипломдық жұмысына материал жинап, зерттеу жұмыстарын жүргізу үшін Сайрам-Өгем МҰТП территориясы барды. Алғаш рет Сайрам-Өгем МҰТП жартылай қаттықанаттыларына инвентаризация жүргізді және осы отряд фаунасына кешенді талдау жасап, нәтижесінде 25 тұқымдасқа жататын 162 түрді анықтады, сөйтіп дипломдық жұмысын сәтті қорғады.

Магистратураға түскеннен кейін Артур өз зерттеулерін жалғастырды. Магистрлік диссертациясын «Іле-Алатау МҰТП-ның ағаш өсімдіктеріне жартылай қаттықанаттылардың (Heteroptera) әсерін зерттеу» тақырыбына жазды. Магистрлік диссертация бойынша зерттеу және материал жинау үшін Іле-Алатау МҰТП аумағында жұмыс жасады. Еңбек тәртібін бұзбай, саябақта белгіленген ішкі күнделікті тәртіп ережелерін сақтады.

Тәжірибелі энтомолог және ғылыми жетекшісінің жетекшілігімен парк аумағымен танысып, негізгі жұмыс әдістерін үйренді. Бүкіл парк аумағынан ол жартылай қаттықанаттылар (Heteroptera) туралы жақсы материал жинап, университетті жақсы нәтижемен бітірді. 2017 жылы "Сырдария өзені атырауының сулы-батпақты алқаптарының және Кіші Аралдың эко-мониторингі" жобасы бойынша Сырдария өзені атырауының Рамсарлық алқаптарының биоалуантүрлілігінің қазіргі жағдайын бағалау және экожүйелердің тұрақты жұмыс істеуі бойынша ұсыныстар әзірлеуде жұмыс жүргізді.

Магистратурадан кейін «Байсерке-Агро» оқу ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС-де «BR06249249. «Байсерке-Агро» ЖШС мысалында ауыл шаруашылығы жануарларының өнімділігін арттыру және асыл тұқымдық сапасын жақсартудың кешенді жүйесін әзірлеу» жобасы, "Жемшөп дақылдарын өңдеу және дайындау технологияларын жетілдіру" жоба тармағы бойынша және Қазақ өсімдіктерді қорғау және карантин ҒЗИ-да "Энтомопатогенді аскомицеттерді ауыл шаруашылығы дақылдарының эндофиттері ретінде қолдану" жобасы бойынша Биотехнология зертханасында кіші ғылыми қызметкері ретінде іске асырды.

Қазір Ж. Жиембаев атындағы Қазақ өсімдіктерді қорғау және карантин ғылыми-зерттеу институтының энтомология зертханасының кіші ғылыми қызметкері болып жұмыс істейді, сөйтіп өз зерттеулерін жобаларды орындауға қатысу арқылы жалғастыруда: "Қазақстанның оңтүстік-шығысы жағдайында ҰҰА мен энтомофагтар негізінде Tuta Absoluta - карантиндік нысанға қарсы биологиялық күрес әдістерін жетілдіру" және "Қазақстан Республикасының аумағында қауіпті, аса қауіпті карантиндік зиянды организмдердің таралуын болжау әдістемесін әзірлеу".

Оның әріптестері Арнур ғылыми материалдарды жинау кезінде теориялық білімі жақсы екенін көрсеткенін атап өтеді. Арнұр Мирамұлын өз саласында қажетті білімі бар және жаңа ақпаратты тез игеретін жақсы өрісті, мақсатты адам ретінде сипаттауға болады. Далалық зерттеулер барысында ол жаңа практикалық дағдыларға ие болып, өзінің теориялық білімін бекітті. Жаңа білім мен дағдыларды алуға белсенді ұмтылды.

Өз жұмысына айтылған сынға зейінді және қажетті қорытындыларды дер кезінде жасайды. Арнұр өз жұмысын орындау барысында тәжірибелі қызметкерлердің пікіріне қызығушылық танытты, ал алынған қажетті консультациялардың мәліметтерін ғылыми мақалалар жазу кезінде пайдаланды. Докторлық диссертациясының тақырыбы "Оңтүстік-Шығыс Қазақстанның тау экожүйесінің жартылай қаттықанаттылары (Heteroptera) (фауна, биология, экология және практикалық маңызы)".

Ол жақсы материал жинады және жартылай қаттықанаттылардың биологиясын, экологиясын зерттеді. Арнұр Мирамұлы Кенжеғалиев - 43 ғылыми еңбектің авторы және бірлескен авторы, оның ішінде 2 пайдалы модельге патент, 2 авторлық куәлік, 1 кітап, импакт-факторы бар 4 шетелдік мақала (Scopus).

Авторы: Нұрлан Сабырбайтегі

18.02.2022 ж.

Ақпарат көзі: bilimdinews.kz